مهم ترین نکاتی که باید درمورد میگرن بدانید

اشتراک گذاری این مطلب:

نویسنده و پژوهشگر: علیرضا شریفی

آیا تا به حال دچار سردرد شده اید؟ به احتمال فراوان جواب شما مثبت است و شاید حتی گاهی اوقات بخاطر آن نگران شده اید! شاید هم تصور کرده اید که به بیماری های خطرناکی مبتلا شده اید و به پزشک مراجعه کرده اید.

در این مقاله قصد داریم به یکی از بیماری هایی بپردازیم که عده زیادی را در سراسر جهان درگیر کرده است و اصلی ترین و معروف ترین علامت آن سردرد است: میگرن. اگر مبتلا به میگرن هستید، اگر سردرد های فراوان دارید و شک دارید که آیا مبتلا به میگرن هستید یا نه یا حتی دوست دارید اطلاعات بیشتری درمورد آن بدست آورید، این مقاله اطلاعات خوبی را در اختیار شما قرار میدهد.

میگرن چیست؟

میگرن معمولا سردرد ملایم تا شدیدی است که با سردرد های نبض دار که معمولا در یک طرف سر هستند شناخته میشود. بسیاری از مردم همچنین علائمی مانند حساسیت به نور و صدا را نیز تجربه میکنند.

میگرن نسبتا شایع است. از هر ۵ زن، یک نفر و در مردان از هر ۱۵ نفر یک نفر را درگیر میکند و معمولا در اوایل بزرگسالی آغاز میشود.

آیا میگرن خطرناک است؟

حملات میگرن ممکن است تاثیر فراوانی بر کیفیت زندگی فرد بگذارد ولی معمولا به خودی خود به عنوان یک وضعیت خطرناک در نظر گرفته نمیشوند. اما خطراتی ممکن است با میگرن در ارتباط باشند. یکی از این خطرات سکته است. برخی پژوهش ها نشان میدهند افرادی که میگرن با اورا دارند ، ریسک بالاتری برای سکته های ایسکمیک دارند. مخصوصا اگر زیر ۴۵ سال داشته باشند و فاکتور های تاثیر گذار دیگر برای سکته مانند فشارخون بالا و سیگار کشیدن داشته باشند.

ریسک دیگر برای مبتلایان به میگرن، استفاده بیش از حد از داروها برای سردرد است. این موضوع زمانی اتفاق میفتد که افراد برای رهایی از سردرد خود ، از داروها آرام کننده درد مانند آسپرین و ایبوپروفن زیاد استفاده میکنند. این داروها ممکن است در لحظه موجب کاهش درد شوند ولی موجب بروز سردرد های مجدد در آینده میشوند.

در مجموع خوب است افراد مبتلا به میگرن به این ریسک ها آگاه باشند و وضعیت سلامت خود را کنترل کنند. ولی در کل میگرن وضعیت خطرناکی نیست و نباید بیش از حد نگران شوید.

علت میگرن در خانم ها چیست؟

تاکنون یک علت اصلی و مشخص برای میگرن شناسایی نشده است. دانشمندان معتقدند ممکن است وقوع آن به ژنتیک مربوط باشد. این به این معنی است که افرادی که در خانواده خود دارای سابقه ابتلا به میگرن هستند احتمال بیشتری برای ابتلا به آن دارند.

با این وجود خانم ها ۳ تا۴ برابر آقایان به میگرن مبتلا میشوند. البته این میزان برای بعد از بلوغ است. قبل از بلوغ میزان ابتلای هردو جنس تقریبا برابر است.

یکی از دلایل ابتلای بیشتر خانم ها به میگرن، میتوانند هورمون ها باشند. هورمون هایی مانند پروژسترون و استروژن که بعد از بلوغ میزانشان افزایش میابد، میتوانند سیستم عصبی و مغز را تحت تاثیر قرار دهند و احتمال بروز میگرن را افزایش دهند. یک عامل احتمالی دیگر که میتواند دلیل ابتلای بیشتر خانم ها به میگرن باشد، استرس است. مطالعات نشان داده اند استرس به سبب ایجاد تورم در بدن میتواند ریسک میگرن را بالا ببرد. در برخی پژوهش ها نتیجه گیری شده است که استرس در بدن خانم ها تورم بیشتری ایجاد میکند تا آقایان. هرچند برای قبول این نتایج، پژوهش های بیشتری نیاز است.

عامل دیگر ژن ها هستند. تا به حال به گفته برخی منابع، ۳۸ ژن در میگرن دخیل هستند که برخی از آن ها در زنان و مردان تاثیرات متفاوتی دارند.

انواع میگرن چیست؟

انواع گوناگونی از میگرن وجود دارند. میگرن با اورا و میگرن بدون اورا(که شایع تر است)، دو نوع مرسوم آن هستند. میگرن با اورا که به میگرن کلاسیک معروف است، با یک سری اختلالات حسی قبل از سردرد مشخص میشود. از جمله این اختلالات میتوان به فلاش نور،نقاط کور و سایر تغییرات بینایی یا حتی گزگز دست ها و صورت اشاره کرد. انواع دیگر میگرن عبارتند از:

Menstrual migraine یا میگرن وابسته به قاعدگی: زمانی است که سر درد ها در ارتباط با عادت ماهیانه باشند. معمولا ۲ روز قبل از شروع عادت ماهیانه سردرد ها آغاز میشوند و تا ۳ روز بعد از آن ادامه پیدا میکنند. این نوع میگرن معمولا بدون اورا است.
Silent migraine یا میگرن خاموش: زمانی است که شما اورا را تجربه میکنید ولی سردرد ندارید! گاهی ممکن است حالت تهوع نیز داشته باشید. این حالات معمولا بین ۲۰ تا ۳۰ دقیقه باقی میمانند.
Vestibular migraine یا میگرن دهلیزی : مشکلات تعادل ، حالت تهوع و سرگیجه وجود دارند. ممکن است همراه سردرد یا بدون سردرد باشد. این نوع میگرن معمولا در افرادی سابقه مشکلات حرکتی دارند پیش می آید.
Abdominal migraine یا میگرن شکمی : متخصصان اطلاعات زیادی درباره این نوع میگرن ندارند. همانطور که از اسم آن مشخص است به جای سر درد، با درد معده و حالت تهوع همراه است. معمولا در کودکان شایع تر است و ممکن است در طول زمان به سردرد های میگرن تبدیل شود.
Hemiplegic migraine یا میگرن نیمه فلجی : در این نوع میگرن، فلجی یا ضعف در یک طرف از بدن خود را تجربه میکنید. ممکن است احساس بی حسی، گیجی یا مشکلات بینایی نیز همراه آن باشد. این علائم با علائم سکته مشابه است پس حتما برای تشخیص و پیگیری با متخصص یا اورژانس تماس بگیرید.
Ocular migraine یا میگرن چشمی: این نوع میگرن با کاهش دید ، تاری یا حتی از دست رفتن بینایی در یک چشم همراه است. همراه با درد خفیف پشت چشم همراه است که ممکن است در تمام نواحی سر پخش شود. اگر هرگونه تغییرات بینایی دارید ، با پزشک تماس بگیرید.
Status migrainosus یا میگرن پایدار: نوع شدیدی از میگرن است که ممکن است بیشتر از ۷۲ ساعت ادامه داشته باشد. درد ممکن است آنقدر شدید باشد که نیاز به بیمارستان داشته باشید.

تفاوت میگرن و تومور مغزی چیست؟

از آنجا که میگرن همراه با سردرد است، ممکن است در ابتدا افراد تصور کنند به بیماری های جدی تری از جمله تومور مغزی مبتلا شده اند. اما ممکن است شگفت زده شوید که بیشتر تومورهای مغزی اصلا ایجاد سردرد نمیکنند. حداقل تا زمان بزرگ نشدنشان. از علائم شایع تومور مغزی تشنج، مشکلات حرکتی یا تکلم را میتوان مثال زد. اما میگرن کمی متفاوت است. در برخی از انواع میگرن اورا وجود دارد. همچنین حساسیت به نور و صدا ممکن است شایع باشد. سر درد های ناشی از تومور مغزی ممکن است از جهاتی متفاوت با میگرن باشند. برای مثال اگر بارها پیش آمده که به دلیل سردرد از خواب بیدار شوید ممکن است به خاطر تومور باشد. سردرد های صبح،سردرد هایی که شدت آن به دفعات تغییر میکند و یا سردرد هایی که تا روزها و حتی هفته ها ادامه دارد ممکن است به دلیل تومور مغزی باشند.

چه میوه هایی برای سردرد و میگرن خوب است؟

میوه ها حاوی مواد معدنی، ویتامین ها، آنتی اکسیدان، فیبر و آب هستند. اگر مبتلا به میگرن یا سردرد هستنید حتما پیشنهاد میشوند. دقت کنید اگر بجای خود میوه از میوه های خشک استفاده میکنید، در مواد بکار رفته در آن سولفات نباشد زیرا که از عوامل تحریک میگرن است. اما چه میوه هایی برای میگرن و سردرد بهتر هستند؟

انجیر: به دلیل پتاسیم بالا بسیار مفید عمل خواهد کرد.
موز : موز نیز به دلیل پتاسیم بالا برای افراد دارای میگرن و سردرد توصیه میشود.
هندوانه : با آب فراوان خود، بدن را هیدراته نگه میدارد.
بروکلی : برای میگرن، خصوصا میگرن وابسته به قاعدگی بسیار مناسب است.
اسفناج : دارای منیزیم فراوان است که به مبتلایان میگرن کمک میکند.

کمبود چه ویتامین و مواد معدنی موجب میگرن و سردرد میشود؟

یکی از دلایل رخ دادن میگرن کمبود ویتامین است. مانند:

ویتامین D : یکی از دلایلی که کمبود ویتامین D ممکن است با میگرن در ارتباط باشد این است که این ویتامین موجب حفاظت از بدن در برابر التهاب میشود. اگر کمبود ویتامین D دارید خوب است لینک زیر که در مورد ویتامین D ومنابع آن است را از سایت مای ژن دنبال کنید https://mygene.ir/ویتامین-مای-ژن/
منیزیم : پژوهش ها نشان داده اند که کمبود منیزیم با سردرد و میگرن رابطه دارد. به علاوه، برخی مطالعات نشان داده اند که منیزیم میتواند در نقش پیشگیری از میگرن نیز ظاهر شود. مطالعات نشان داده اند که استفاده از منیزیم در درمان میگرن با اورا بهتر جواب میدهد. غلات، حبوبات و آجیل ها از جمله مواد غنی از منیزیم هستند.
ویتامین B2: این ویتامین که به ریبوفلاوین نیز مشهور است، بسیار برای بدن ضروری است. افرادی که دچار کمبود این ویتامین هستند دارای ریسک بیشتری برای ابتلا به میگرن هستند. غذاهایی مانند آووکادو، تخم مرغ و ماهی دارای مقادیر زیادی از این ویتامین هستند. اگر میخواهید بیشتر در مورد منابع و اهمیت ویتامین B بدانید به مقاله زیر در سایت مای ژن مراجعه کنید:

https://mygene.ir/ویتامین-b/

روش های کاهش درد میگرن در خانه

در زمان بروز حمله میگرن میتوان اقدامات مناسبی در خانه انجام داد که موجب کاهش درد میگرن شود.

در آغاز نشانه هایی از حمله میگرن، فضایی آرام پیدا کنید. چراغ های خانه را خاموش کرده و در فضایی آرام و به دور از سر و صدا استراحت کنید. نور و صدا میتوانند عوامل محرک برای حملات میگرن باشند. اگر میتوانید به مقدار اندکی نوشیدنی کافئین دار بخورید. مقادیر زیاد کافئین میتوانند سبب تشدید حملات میگرن و مشکلاتی در خواب شما شوند اما مقادیر اندک آن میتواند مفید باشد. اگر میتوانید کمی بخوابید زیرا خوابیدن تاثیر مثبت دارد و کمبود خواب، خصوصا خواب شبانه، میتواند موجب تحریک حملات میگرن شود. لازم است سبک زندگی خود را نیز عوض کنید و آن را سالم تر کنید. تغذیه میتواند بسیار مهم باشد. وعده های غذایی خود را پخش کرده و به مدت طولانی گرسنه نمانید. بهتر است غذاهای خود را ثبت کنید و از غذاهایی که متوجه میشوید اثر منفی روی میگرن شما دارند دوری کنید. برخی غذاها مانند شکلات، الکل و پنیر میتوانند میگرن را تحریک کنند.

ورزش نیز برای شما بسیار مفید است. ورزش موجب ترشح هورمون ها و مواد شیمیایی مقابله کننده با درد میشود و همچنین استرس و افسردگی را از شما دور میکند. چاقی و عدم فعالیت ریسک سردردها را در شما افزایش میدهند.

در راستای تغییر سبک زندگی، باید استرس خود را نیز کنترل کنید چرا که عامل محرک مهمی برای میگرن است. اگر فکر میکنید سبک زندگی پراسترسی دارید شاید بهتر باشد از یک روانشناس کمک بگیرید.

چه غذاهایی برای میگرن مفید هستند؟

مطالعاتی نشان داده اند که رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل میگرن دارد. ایجاد تغییرات مثبت در رژیم غذاییتان ممکن است به شما کمک کند از میگرن پیش گیری کنید یا شدت آن را کم کنید. اما چه غذاها و نوشیدنی هایی برای میگرن مفید هستند؟

مواد غذایی غنی از منیزیم : مانند آووکادو، سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج
اسید های چرب امگا۳‌ : غذاهایی مانند ماهی پر از اسید های چرب امگا۳ هستند که به مبتلایان به میگرن کمک میکنند.
آب: کم آبی بدن میتواند عامل محرکی برای میگرن باشند
کربوهیدرات های پیچیده: مانند غلات و سبزیجات

اما یک سری غذاها هم هستند که برای میگرن مفید نیستند و ممکن است باعث تحریک آن شوند. غذاهایی مانند:

غذاهای غنی از تیرامین: تیرامین یک آمینواسید است که میتواند حملات میگرن را در برخی از افراد تحریک کند. مانند پنیر و گوشت های فراوری شده
کافئین‌: قبلا گفته شد مقادیر کم کافئین میتواند در برخی افراد سردرد را کاهش دهد. ولی مقادیر زیاد آن محرک میگرن است و بهتر است نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه و چای و حتی خوراکی هایی مثل شکلات را محدود کنید.
الکل : نوشیدنی های الکلی در بسیاری از افراد محرک میگرن هستند.
شیرین کننده های مصنوعی : برخی مطالعات نشان داده اند برخی شیرین کننده های مصنوعی مانند آسپارتام میتوانند در برخی افراد با میگرن در ارتباط باشند.

آیا میگرن ژنتیکی است؟

ژنتیک نقش فراوانی در میگرن دارد. این به این معنی است که معمولا در یک خانواده به ارث میرسد. اگر یکی از والدین، یا هردو آن ها به میگرن مبتلا باشند، بین ۵۰ تا ۷۵ درصد احتمال وجود دارد که شما نیز مبتلا شوید. بنابراین اگر در خانواده ای با سابقه میگرن زندگی میکنید، بهتر است از سنین پایین نسبت به علائم آن حساس باشید و سبک زندگی خود را کنترل کنید.

البته ممکن است شما از لحاظ ژنتیکی مستعد بیماری میگرن باشید ولی باز هم به آن مبتلا نشوید. زیرا که این بیماری به عوامل محیطی مانند استرس و تغییرات هورمونی نیز وابسته است.

قبل و بعد از حملات میگرن چه اتفاقی می افتد؟

اصولا حملات طی یک سری مراحل و علائم اتفاق می افتد:

Prodrome یا علائم اولیه بیماری : این مرحله نشانه اتفاق افتادن حمله میگرن باشد. بیشتر افراد مبتلا به میگرن این مرحله را تجربه میکنند ولی نه همیشه. نشانه های این مرحله فرد به فرد ممکن است متفاوت باشد اما معمولا شامل تغییرات حس و حال، احساس افسردگی، کج خلقی و زودرنجی و یا دشواری تمرکز روی یک موضوع است. گاهی اوقات ممکن است حساسیت به نور و صدا، خستگی، بیخوابی و حالت تهوع نیز رخ دهد.

Aura : همانطور که قبلا گفته شد، همه افراد اورا را تجربه نمیکنند ولی تقریبا یک سوم افراد به عنوان یک فاز میگرن و مخصوصا قبل از شروع سردرد ها آن را تجربه میکنند. اورا شامل اختلالات بینایی و فلاش های نوری و نقاط کور در یک چشم یا هردو چشم است که ممکن است این فاز بین ۵ دقیقه تا یک ساعت طول بکشد. گاهی اوقات ممکن است اورا به سردرد ختم نشود ولی معمولا این اتفاق می افتد.

Headache یا مرحله سردرد :‌ این مرحله با سردرد مشخص در یک طرف یا هردو طرف سر پیدا میشود که معمولا بین چند ساعت تا حتی ۳ روز ممکن است طول بکشد. نوع سر درد ها در افراد متفاوت است. برخی ممکن است سردردی خفیف تجربه کنند. برای برخی ممکن است سردرد ها ضربان دار باشند. ممکن است سر درد از یک طرف سر شروع شده و به تدریج همه سر را درگیر کند. علاوه بر سردرد، این مرحله معمولا با حالت تهوع، عدم توانایی در خواب، حساسیت به نور و صدا و یا حتی بو همراه است.

Postdrome: فاز نهایی میگرن است که معمولا بعد از فاز سردرد آغاز میشود. مانند بقیه مراحل، ممکن است همه افراد آن را تجربه نکنند ولی مطالعات نشان داده اند تقریبا ۸۰ درصد افراد آن را تجربه میکنند. نشانه های شایع این مرحله شامل خستگی، بدن درد، مشکلات تمرکز، گیجی و حساسیت به نور و صدا است. در این مرحله انجام فعالیت هایی مانند مدیتیشن، یوگا، نوشیدن آب و دوری از استرس میتواند به شما کمک کند.

چگونه از میگرن پیشگیری کنیم؟

اگر مستعد میگرن هستید یا مبتلا به آن هستید، اقداماتی وجود دارد که میتوانید انجام دهید تا شانس مواجهه با میگرن را کم کنید.

به رژیم غذایی خود اهمیت دهید. غذاهایی مانند شکلات، پنیر، مواد فراوری شده و شیرین کننده ها میتوانند احتمال حملات میگرن را افزایش دهند. خوب است که بدانید چه غذاهایی سبب میشوند سردرد شما آغاز شود یا تشدید شود تا از مصرف مجدد آن خودداری کنید.
از استرس دوری کنید. در زندگی روزمره استرس نداشتن بسیار دشوار است اما شاید بتوان آن را کنترل کرد. استرس و فشار های عصبی از محرک های میگرن هستند.
برنامه منظمی برای خواب خود داشته باشید. خواب نامنظم و خصوصا کم خوابی در شب میتواند از عوامل مهم تحریک میگرن باشد.
آب فراوان بنوشید. کم آبی بدن میتواند بروز حملات میگرن و سردرد را تحریک کند.
ورزش کنید. ورزش میتواند از شدت میگرن و میزان بروز آن کم کند. اما بیش از حد ورزش نکنید چرا که ورزش بیش از حد توان بدن خود از عوامل تحریک میگرن است.

همانطور که گفته شد، درست است که میگرن به ژنتیک و سابقه خانوادگی شما وابسته است اما در عین حال عوامل محیطی نیز تاثیر فراوانی بر روی آن دارند. شما میتوانید با کنترل استرس، ورزش منظم و رعایت رژیم غذایی مناسب تا حد زیادی شانس ابتلای خودتان به آن را بکاهید و اگر مبتلا به میگرن هستید، شدت و تعداد دفعات آن را کاهش دهید.

برنامه ریزی ریزی یک رژیم عالی و یک سبک زندگی که برای همه افراد عالی باشد نشدنی است، اما متخصصان مای ژن این مشکل را حل کرده اند!

تست ژنتیکی تغذیه و سلامت مای ژن، با استفاده از ژن های خودتان، پاسخ بدن شما به مواد غذایی مختلف را برایتان بیان میکند و طبق شرایط خودتان رژیم غذایی مخصوص به خودتان را طراحی میکند. همچنین با این نتایج میتوانید تغذیه خود را در جهت خواب بهتر و استرس کمتر کنترل کنید که از عوامل بسیار مهم محرک میگرن هستند.

برای اطلاعات بیشتر درمورد تست ژنتیکی تغذیه و سلامت مای ژن و یا مشورت با کارشناسان ما میتوانید به صفحه زیر مراجعه کنید:

اطلاعات کامل در مورد آزمایش ژنتیکی تغذیه مای ژن