پروستات و سرطان پروستات هر آنچه لازم است بدانید

پروستات و بزرگی آن، یکی از مشکلات شایع در مردان بالای 50 سال است و می‌تواند باعث اختلال در ادرار کردن شود. بزرگی پروستات یا BPH، با افزایش سن شایع‌تر می‌شود. به طوری که تا سن ۶۰ سالگی، نیمی از مردان و تا سن ۸۵ سالگی، ۹۰ درصد مردان به این مشکل دچار می‌شوند.

بزرگی پروستات به طور مستقیم باعث سرطان پروستات یا مشکلات جنسی نمی‌شود، اما می‌تواند زندگی روزمره را با مشکلاتی مثل تکرر ادرار و شب ادراری مختل کند. چون این مشکل به تدریج پیشرفت می‌کند، بسیاری از مردان آن را طبیعی می‌دانند، اما می‌توان این علائم را کنترل کرد.

علائم بزرگی پروستات

علائم بزرگی پروستات شبیه به علائم دیگر مشکلات ادراری است و تشخیص آن گاهی سخت می‌شود. این علائم شامل موارد زیر است:

• مشکل در ادرار کردن: ممکن است در شروع ادرار کردن مشکل داشته باشید یا ادرارتان قطع و وصل شود.
• تکرر ادرار: حتی در شب ممکن است مجبور شوید چند بار به دستشویی بروید.
• احساس تخلیه نشدن مثانه: بعد از ادرار کردن، احساس می‌کنید مثانه‌تان هنوز پر است.
• بی‌اختیاری: ممکن است کنترل ادرارتان را از دست بدهید.
• عفونت‌های ادراری: به طور مکرر دچار عفونت ادراری می‌شوید.
• درد در ناحیه پروستات: ممکن است در ناحیه پروستات احساس درد یا ناراحتی کنید.

علل مشکلات پروستات

ورم ناگهانی و حاد پروستات معمولا به خاطر عفونت باکتریایی ایجاد می شود، اما بزرگ شدن تدریجی آن دلایل مختلفی دارد. ممکن است بدن به اشتباه به پروستات حمله کند یا عفونت‌هایی در بدن باشد که تشخیص داده نشده است. استرس، تغذیه نامناسب، آسیب‌های ناحیه تناسلی و حتی برخی آزمایش‌ها و معاینات هم می‌توانند باعث این مشکل بشوند.

چه چیزی باعث بزرگی پروستات می‌شود

آلرژی و خودایمنی: بزرگی پروستات اغلب با اختلال در سیستم ایمنی بدن همراه است. در این حالت، سیستم ایمنی به جای مقابله با عوامل بیماری‌زا، به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند که این وضعیت شبیه به آلرژی و بیماری‌های خودایمنی است. تحقیقات نشان می‌دهند که در افراد مبتلا به بزرگی پروستات، نوع خاصی از گلبول‌های سفید خون به نام لنفوسیت CD4+ به طور غیر طبیعی افزایش می‌یابد. این در حالی است که لنفوسیت‌های CD8+ که وظیفه مقابله با عفونت‌ها را بر عهده دارند، کاهش می‌یابند. این تغییر در تعادل سیستم ایمنی، شباهت زیادی به بیماری‌های خودایمنی دارد. به طور خلاصه، هم آلرژی و هم بیماری‌های خودایمنی می‌توانند خطر بزرگی پروستات را افزایش دهند.

بیماری‌های متابولیک و جنسی: وقتی سطح انسولین در بدن بالا می‌رود، هورمون‌های دیگری مثل IGF-1 نیز افزایش پیدا می‌کنند. این تغییرات هورمونی هم روی سوخت و ساز بدن و هم روی هورمون‌های جنسی اثر می‌گذارند. این وضعیت که در بیماری‌های متابولیکی مثل دیابت دیده می‌شود، با افزایش خطر ابتلا به بزرگی پروستات در ارتباط است. از طرف دیگر، سلامت کلی دستگاه تولید مثل مرد هم در این موضوع نقش مهمی دارد. بیضه‌ها اصلی‌ترین تولید کننده تستوسترون هستند. تستوسترون هورمونی است که نقش مهمی در تنظیم اندازه پروستات و سایر عملکردهای بدن مردان دارد. وقتی کارکرد بیضه‌ها اختلال داشته باشد تولید تستوسترون کاهش پیدا می‌کند و خطر بزرگی پروستات بیشتر می‌شود.

ژنتیک: تحقیقات نشان داده‌اند که بزرگی پروستات می‌تواند تا حدی به صورت ارثی باشد. به عبارت دیگر، اگر پدری به بزرگی پروستات مبتلا باشد، احتمال اینکه پسرش هم در آینده به این بیماری دچار شود، بیشتر است. 

شخصیت و وضعیت روحی: ویژگی‌های شخصیتی و سبک زندگی نیز می‌توانند در بروز و شدت بزرگی پروستات موثر باشند. برای مثال، افرادی که مستعد اضطراب، استرس یا بیماری‌های خودایمنی هستند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به بزرگی پروستات قرار داشته باشند. همچنین، مشکلات مربوط به سیستم گردش خون نیز می‌تواند بر این بیماری تأثیرگذار باشد.

کمبود ویتامین D و نور خورشید کم: ویتامین D3، به خصوص آن مقداری که بدن با کمک نور خورشید تولید می‌کند، نقش مهمی در سلامت پروستات دارد. مطالعات نشان داده‌اند که افرادی با سطح ویتامین D بالاتر، معمولا پروستات سالم‌تری دارند و بالعکس، کمبود ویتامین دی باعث افزایش خطر بزرگی پروستات و نیز سرطان پروستات می‌شود. متاسفانه، کمبود ویتامین D به صورت ژنتیکی در ایران بسیار شایع است. کمبود ویتامینD  به صورت ژنتیکی یکی از مواردی است که در آزمایش تغذیه مای ژن برسی میشود.

• اطلاعات بیشتر این ازمایش: اینجا بخوانید

آزمایش پروستات

رایج‌ترین روش غربالگری برای تشخیص سرطان پروستات، آزمایش PSA (آنتی ژن اختصاصی پروستات) است. با این حال، بسیاری از شرایط غیر از سرطان ممکن است باعث افزایش عدد PSA شوند، بنابراین آزمایش‌های PSA اغلب نتایج مثبت کاذب تولید می‌کنند. توصیه فعلی این است که مزایا و معایب غربالگری را در نظر بگیرید و در صورت داشتن سوال، با پزشک خود مشورت کنید. غربالگری PSA می‌تواند منجر به نمونه برداری های غیرضروری، بیش از حد و درمان های غیر لازم شود.

معاینه پروستات چگونه است:

چه کارهایی برای کوچک کردن و سم زدایی از پروستات می‌توان انجام داد؟

• ورزش منظم: ورزش کردن، به‌خصوص تمرینات با شدت بالا (مثل اینتروال یا تناوبی)، به سلامت جنسی و کاهش رشد سلول‌های سرطانی و بهبود وضعیت کلی سلامت کمک می‌کند.
• کنترل کلسترول: استفاده از داروهای کاهش‌دهنده کلسترول (استاتین‌ها) می‌تواند به کاهش خطرات برای پروستات و افزایش طول عمر کمک کند.
• کاهش وزن: اضافه وزن یکی از عوامل خطر برای انواع مختلف مشکلات، از جمله بزرگی پروستات است. حتی چند کیلو کاهش وزن نیز می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر سلامت شما داشته باشد. تیم متخصص مای ژن با استفاده از آخرین فناوری‌ها، یک برنامه غذایی شخصی و جامع برای شما طراحی می‌کند. این برنامه نه تنها به شما کمک می‌کند تا وزن کم کنید، بلکه به شما یاد می‌دهد چگونه یک سبک زندگی سالم و پایدار داشته باشید.
• تغذیه سالم: یک رژیم غذایی گیاهی غنی از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل می‌تواند به بهبود وضعیت سلامتی و کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
• مدیریت استرس: استرس می‌تواند بر سلامت شما تأثیر منفی بگذارد. تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و مشاوره می‌توانند به شما کمک کنند تا با احساسات خود بهتر کنار بیایید.

درمان های طبیعی برای بزرگی پروستات

انجام برخی از تغییرات غذایی زیر می‌تواند به جلوگیری از بزرگ شدن پروستات یا کوچک کردن طبیعی پروستات کمک کند.

تحقیقات نشان داده‌اند که رژیم‌های غذایی غنی از گیاهان، به ویژه رژیم مدیترانه‌ای، نقش مهمی در حفظ سلامت پروستات دارند. این رژیم‌ها سرشار از مواد مغذی ارزشمندی هستند که به طرق مختلف از پروستات محافظت می‌کنند.

1. فیبر: فیبر موجود در سبزیجات، غلات کامل و حبوبات، به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کرده و از بروز مشکلات گوارشی که ممکن است بر پروستات نیز تاثیر بگذارند، جلوگیری می‌کند.
2. پروتئین گیاهی: آجیل‌ها، دانه‌ها به و حبوبات، منابع غنی از پروتئین گیاهی هستند. این پروتئین‌ها نه تنها برای عضله‌سازی ضروری هستند، بلکه به حفظ سلامت پروستات نیز کمک می‌کنند. تخمه کدو تنبل، به ویژه، به دلیل داشتن ترکیبات خاص، برای سلامت پروستات بسیار مفید است.
3. ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها: ویتامین‌های C و A موجود در میوه‌ها و سبزیجات رنگی، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و از سلول‌ها در برابر آسیب‌های رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این امر به کاهش التهاب و بهبود عملکرد کلی بدن، از جمله پروستات، کمک می‌کند.
4. پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها که در ماست، کفیر و برخی سبزیجات تخمیرشده یافت می‌شوند، به حفظ تعادل باکتری‌های مفید روده کمک می‌کنند. این باکتری‌ها نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی و کاهش التهاب دارند.
5. روغن های ضد التهاب: روغن‌های سالم نیز حاوی ترکیباتی هستند که می‌توانند بزرگی پروستات را مهار کنند، مانند روغن نارگیل و روغن زیتون.
6. فیتواستروژن‌ها: شامل لیگنان‌ها (در حبوبات و آجیل‌ها)، اسیدهای هیدروکسی سینامیک (در دارچین و میوه‌ها)، اسید گالیک (در مرکبات)، آپیژنین (در بابونه و کرفس)، آنتوسیانین‌ها (در میوه‌های هسته‌دار و سبزیجات رنگ روشن)، رزوراترول ( در شاه توت و انگور سیاه) برای پروستات مفید هستند.
7. سوپرفودها: زنجبیل و برخی از انواع قارچ‌ها، مانند ریشی (گانودرما) و شیتاکه، دارای مواد مغذی و قادر به تقویت ایمنی و سلامت جنسی هستند.

مواد خوراکی مضر برای پروستات

شواهد علمی قطعی مبنی بر مضر بودن خاص یک غذا برای بزرگ شدن پروستات وجود ندارد. با این حال، برخی شواهد تجربی و مکانیسم‌های احتمالی در این زمینه مطرح شده است.

• غذاهای پرچرب با چربی اشباع‌شده: مصرف زیاد غذاهای چرب مثل گوشت قرمز، کره، پنیر و روغن‌های جامد (مثل روغن حیوانی) می‌تواند خطر بزرگ شدن پروستات و مشکلات مرتبط با آن را افزایش دهد. این نوع چربی‌ها که به آن‌ها چربی‌های اشباع شده می‌گویند، باعث التهاب در بدن می‌شوند که یکی از عوامل اصلی بروز مشکلات پروستاتی است.
• غذاهای فرآوری شده: خوراکی های فوق پروسس شده مانند تنقلات بسته بندی شده، محصولات قنادی، سوسیس و کالباس و هرگونه خوراکی دارای شکر را کاملا محدود کنید.

بهترین مکمل ها برای پروستات

بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند به بهبود وضعیت پروستات کمک کنند. این مواد با تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب، به بهبود عملکرد پروستات کمک می‌کنند.

مهم‌ ترین مکمل‌ها برای سلامت پروستات عبارتند از:

• ویتامین D و K این ویتامین‌ها به کاهش اندازه پروستات، کاهش التهاب و تنظیم هورمون‌های مردانه کمک می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف روزانه 6000 واحد ویتامین D می‌تواند در بهبود وضعیت پروستات موثر باشد.
• روی: روی یک ماده معدنی ضروری برای سلامت پروستات است. این ماده به تولید تستوسترون کمک می‌کند و از پروستات در برابر آسیب محافظت می‌کند. کمبود روی می‌تواند خطر ابتلا به مشکلات پروستاتی را افزایش دهد.

کنترل مشکلات پروستات

بزرگ شدن پروستات می‌تواند مشکلات ادراری مختلفی را ایجاد کند. خوشبختانه، با رعایت برخی نکات ساده می‌توانید علائم این مشکل را کاهش دهید:

• کاهش استرس: ورزش منظم و تکنیک‌های آرامش‌بخشی مانند مراقبه و یوگا به کاهش استرس کمک می‌کنند. استرس می‌تواند باعث افزایش تعداد دفعات ادرار شود.
• خالی کردن کامل مثانه: سعی کنید هر بار که به دستشویی می‌روید، مثانه خود را تا جای ممکن خالی کنید. این کار از پر شدن زودهنگام مثانه و نیاز به ادرار مکرر جلوگیری می‌کند.
• مشورت با پزشک: درباره تمام داروهایی که مصرف می‌کنید، چه تجویزی و چه بدون نسخه، با پزشک خود صحبت کنید. برخی داروها ممکن است بر عملکرد مثانه تأثیر بگذارند.
• محدود کردن مایعات در شب: از نوشیدن زیاد مایعات قبل از خواب خودداری کنید. این نوشیدنی‌ها می‌توانند باعث شوند که شب‌ها بیشتر به دستشویی بروید.
• ادرار کردن در طول سفرهای طولانی: در طول سفرهای طولانی، به خصوص سفرهای هوایی، سعی کنید هر یک ساعت تا یک ساعت و نیم یکبار ادرار کنید.

گزینه‌های درمانی بیشتر

امروزه علاوه بر روش‌های خانگی، گزینه‌های درمانی دیگری نیز برای بزرگ شدن پروستات وجود دارد. اگر روش‌های خانگی برای شما موثر نبود، پزشک می‌تواند درمان‌های دیگری مانند دارو یا جراحی را پیشنهاد کند. خوشبختانه، پیشرفت‌های پزشکی باعث شده است که این روش‌ها بسیار موثرتر و با عوارض جانبی کمتری همراه باشند.

نکته مهم: قبل از انجام هرگونه تغییر در داروهای خود، حتما با پزشک مشورت کنید.

روش‌های درمانی بزرگ شدن پروستات

1. دارو درمانی:

• داروهای مسدود کننده آلفا: این داروها عضلات مثانه و پروستات را شل می‌کنند تا ادرار راحت‌تر خارج شود.
• داروهای مهارکننده آلفا ردوکتاز: این داروها رشد پروستات را کند می‌کنند.

2. درمان با امواج:

 در این روش از امواج صوتی برای کوچک کردن پروستات استفاده می‌شود. اولتراسوند یک روش غیرجراحی، کم‌هزینه و کم‌خطر است.

3. جراحی:

 اگر داروها و روش‌های غیر جراحی مؤثر نباشند، ممکن است به جراحی نیاز باشد. روش‌های جراحی مدرن مانند لیزر، نسبت به روش‌های قدیمی کمتر تهاجمی هستند و عوارض کمتری دارند.

مطالعه ارتباط بین انزال مکرر و خطر سرطان پروستات در دانشگاه هاروارد

یکی از سوالات درباره پروستات این است که آیا بین تعداد دفعات رابطه جنسی و مشکلاتی مانند بزرگی پروستات ارتباطی وجود دارد؟ مطالعه متخصصان سلامت دانشگاه هاروارد از سال 1986 اطلاعاتی را در مورد یک گروه بزرگ از داوطلبان جمع‌آوری کرده است. همه این مردان از اعضای کادر درمان از جمله دندانپزشکان، داروسازان، دامپزشکان، چشم‌پزشکان، جراحان چشم و … بودند. تا سال 2000 مجموعا بیش از 29 هزار مرد بین سنین 46 و 81 سال اطلاعاتی در مورد میانگین تعداد انزال‌های خود در ماه ارائه کردند.

دانشمندان در پایان مطالعه هیچ مدرکی مبنی بر اینکه رابطه جنسی زیاد خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد، پیدا نکردند. در واقع، برعکس این موضوع درست بود، افزایش تعداد انزال با کاهش خطر مرتبط بود.

کلام آخر

بزرگی پروستات، گرچه ممکن است آزاردهنده باشد، اما با تشخیص به موقع و درمان مناسب قابل کنترل است. با رعایت یک سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به پزشک، می‌توان از عوارض این بیماری پیشگیری کرده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید. به یاد داشته باشید که بدن هر فرد متفاوت است و بهترین درمان برای هر فرد باید توسط پزشک متخصص تعیین شود.

منابع:

https://www.health.harvard.edu/
https://www.health.harvard.edu/
https://www.health.harvard.edu/
https://www.health.harvard.edu/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/