بررسی کامل آمپول‌های لاغری مثل ملیتاید و اوزمپیک

این روزها دلایل زیادی وجود دارد که به دنبال آمپول‌ها و داروهای لاغری باشیم.
از یک طرف سبک زندگی مدرن باعث افزایش وزن سریع بسیاری از ما شده است، به طوری که سازمان نظام پزشکی اعلام کرده است که 70% از بزرگسالان در تهران اضافه وزن دارند.
از طرف دیگر ما در دوران سرعت هستیم و دوست نداریم برای رسیدن به چیزی زیاد منتظر بمانیم. به همین خاطر وقتی با تبلیغات داروهای لاغری مواجه می‌شویم یا از یک دوست می‌شنویم که با یک آمپول لاغری مثل قلم ملیتاید یا اوزمپیک چند کیلو وزن کم کرده، وسوسه می‌شویم که هرچه سریعتر آن را امتحان کنیم و از شر چربی های اضافه خودمان راحت شویم.

بسیاری از مراجعان مای ژن هم تجربه مصرف این داروها را داشته‌اند. به همین دلیل در این مقاله به صورت علمی و به دور از تبلیغات، به بررسی دقیق داروهایی مانند ویکتوزا، ساکسندا، ملیتاید، ویکیتاید و ماسیزا خواهیم پرداخت.
در بخش دیدگاه ها در پایان صفحه میتوانید سوالات خود را از متخصصان مای ژن بپرسید و نظرات و تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

نحوه اثر ملیتاید و سایر لیراگلوتایدها

سلول‌های کوچکی به نام “سلول‌های L” در دیواره روده وجود دارند که با ورود غذا شروع به ترشح هورمونی به نام GLP-1 می‌کنند. این هورمون از یک طرف باعث کاهش سرعت تخلیه غذا از دستگاه گوارش و القای سیری به مغز و از سوی دیگر باعث افزایش ترشح انسولین از پانکراس می‌شود.
دانشمندان پس از شناخته شدن این هورمون، به این فکر افتادند که دارویی بسازند که مشابه GLP-1 عمل کند، البته با غلظتی نزدیک به 100 برابر مقدار طبیعی اش در بدن!
چنین دارویی هم می‌توانست اشتها را کم کند و هم قند خون را در افراد دیابتی پایین بیاورد، پس چه چیزی از این بهتر! با گذشت زمان، داروهای مختلفی به بازار آمدند که تأثیر مشابهی داشتند. این داروها همچنین برای درمان بیماران دیابتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع دارویی و انواع تجاری لیراگلوتاید

لیراگلوتاید و سماگلوتاید دو نوع داروی ساخته شده مشابه GLP-1 هستند. این داروها با نام های تجاری مختلفی توسط شرکت‌های مختلف تولید شده‌اند. مثلا ماده موثره همه قلم های ملیتاید، ویکیتاید، ماسیزا، ویکتوزا و ساکسندا لیراگلوتاید است که در داروخانه‌های ایران هم به فروش می‌رسد. همه این قلم‌ها (آمپول پر شده و اماده تزریق) حاوی ۱۸ میلی‌گرم لیراگلوتاید هستند و از نظر عملکرد و اثربخشی تفاوتی باهم ندارند و فقط حجم تزریق آن‌ها باهم متفاوت است.
داروهای Wegovy و Mounjaroو Ozempic (ویگوی و اوزمپیک و مونجارو) از گروه سماگلوتایدها و Tirzepatide و جدیدتر هستند و تاکنون یعنی سال 1403 در داروخانه‌های ایران توزیع نشده است.

مشکلات اصلی و تجربه لاغری با ملیتاید و اوزمپیک

داروهایی مانند ملیتاید برای درمان دیابت و قندخون بالا معرفی شدند، اما به سرعت برای لاغری مورد توجه قرار گرفتند.
اما واقعا حین کاهش وزن با ملیتاید، ویکیتاید و بقیه داروهای لاغری چه اتفاقی می‌افتد؟

1. از دست دادن عضله به جای چربی در حین کاهش وزن:

در دوره ای که با مصرف داروهای لاغری کاهش وزن دارید، مقدار زیادی از وزنی که از دست می‌دهید عضله است و کاهش ماهیچه حین لاغری با ملیتاید و سایر امپول ها بسیار زیاد می‌شود. این مساله در مطالعات بالینی گسترده ثابت شده است، برای نمونه این مقاله را ببینید: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32628589/)
این مساله به ویژه برای خانم ها که اکثرا دچار کمبود عضله (سارکوپنی) هستند خطرناک است.

2. سرعت کاهش وزن کم:

با بالاترین دوز میلیتاید و سایر لیراگلوتایدها یعنی 3 میلی گرم روزانه، کاهش وزن طی یک سال به طور میانگین تنها 8% از وزن بوده است. یعنی یک فرد 85 کیلویی طی یک سال کمتر از 7 کیلوگرم و مجموعا در هر ماه کمتر از 600 گرم کاهش وزن خواهد داشت! این نتیجه توسط خود شرکت مخترع دارو در معتبرترین مجله پزشکی به چاپ رسیده است. (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26132939/).

همچنینی با بالا ترین دوز سماگلوتایدها (مانند اوزمپیک)، بعد از 68 هفته مصرف، فقط 13 کیلو بیشتر از گروهی که هیچ دارویی مصرف نمی‌کردند وزن کم کردند (مجموعا 15 کیلو کاهش در سال!) (https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33567185/).

این در حالی است که در رژیم های لاغری استاندارد به راحتی 2 الی 3 کیلو کاهش وزن در هر ماه و حداقل 20 الی 30 کیلوگرم کاهش طی یک سال داریم.

3. برگشت وزن سریع:

بعد از قطع مصرف دارو، طی یک سال 70% (یعنی دو سوم) از وزنی که با دارو کم شده بود برمی‌گردد. این مشاهده در مطالعات بالینی معتبر با چند هزار نفر شرکت کننده تایید شده است (برای مثال این مقاله را ببینید https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35441470/).

کسانی که بیشترین سرعت کاهش وزن و بیشترین مقدار کاهش وزن را با این داروها داشتند، سریعتر برگشت وزن را تجربه کردند.

4. برگشت وزن به صورت چربی:

اکثر وزنی که بعد از قطع مصرف داروهایی مانند اوزمپیک، ویگوی، ویکتوزا و میلیتاید برمی‌گردد، به صورت چربی است و در نهایت فرد عضله کمتر و چربی بیشتری در بدنش خواهد داشت. اگر استفاده از ملیتاید یا اوزمپیک را برای دیابت نوع 2 یا کاهش وزن متوقف کنید، اکثر وزنی که کم کرده اید در عرض چند ماه تا یک سال به صورت چربی برمی گردد، و اشتها و سطح قند خون شما افزایش می یابد.

5. عوارض جانبی:

بعضی از عوارض جانبی میلیتاید و .. قابل تحمل بوده و خطرناک نیستند. برای مثال:
• حالت تهوع
• سردرد
• درد و کبودی ناشی از تزریق
• احساس ضعف که در بیشتر مصرف کنندگان دیده می‌شود (معمولا به تدریج بهبود می‌یابد).

اما بعضی از مشکلات مانند پوکی استخوان، التهاب حاد پانکراس، افزایش انواع سرطان های تیروئید، مشکلات کیسه صفرا و آسیب کلیوی از جمله عوارض و مشکلات ناشی از ملیتاید، ساکسندا و .. است که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. البته این عوارض در طولانی مدت نمایان می شوند.

6. هزینه بالا:

برای دست یابی به نتایج مناسب، باید تزریق به صورت هفتگی یا روزانه انجام شود (بسته به نوع دارو). اما قیمت این داروها بسیار بالاست. برای مثال در سال 1403 ایران برای یک ماه مصرف ملیتاید با دوز 3 میلیگرم باید حدود 4 میلیون تومان (در صورت خرید از داروخانه دولتی) هزینه کرد. همچنین آمپول اوزمپیک، مونجارو و ویگوی با قیمت بسیار بالاتری در ایران دارند و برای یک ماه مصرف باید حدود 20 تا 40 میلیون تومان در ماه هزینه کرد. آیا بهتر نیست این هزینه به جای سود شرکت های داروسازی صرف تغذیه خوب، ورزش و زندگی سالمتر شود تا تمام ابعاد سلامتی ما در دراز مدت بهتر شوند؟

مصرف میلیتاید و اوزمپیک به چه کسانی توصیه می‌شود؟

تجربه متخصصان مای ژن و جدیدترین دستورالعمل های بالینی، مصرف انواع قلم های ویکیتاید، ماسیزا، ویکتوزا، ساکسندا و .. فقط می‌تواند برای افراد زیر توصیه شود:
– کسانی که دیابت ندارند اما شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از 35 دارند (برای محاسبه BMI اینجا کلیک کنید) و با وجود ورزش و مراعات برنامه غذایی استاندارد طی 6 ماه گذشته هیچ کاهش وزنی نداشته‌اند. به علاوه توسط متخصص تغذیه یا غدد ویزیت شده و از نظر چکاپ خون و سونوگرافی صفرا و تیروئید منعی برای مصرف تشخیص داده نشده است.

– کسانی که دیابت نوع دو دارند و همزمان BMI بالاتر از 30 داشته و با ورزش و رژیم غذایی و داروهای رایج مانند متفورمین قادر به کاهش وزن و کنترل قند خون خود نبوده‌اند. به علاوه توسط متخصص تغذیه یا غدد ویزیت شده و از نظر چکاپ خون و سونوگرافی صفرا و تیروئید منعی برای مصرف تشخیص داده نشده است.
سایر افراد بهتر است برنامه غذایی اصولی و متناسب با ویژگی های بدن و سلیقه غذایی خودشان را در کنار ورزش منظم شروع کنند تا کمترین عوارض جانبی و برگشت وزن را بدون کاهش عضله داشته باشند.
برای داشتن بهترین برنامه غذایی شخصی سازی شده می توانید به مای ژن مراجعه کنید

چه افرادی هرگز نباید برای لاغری میلیتاید استفاده کنند؟

– مصرف بدون تجویز پزشک متخصص و به صورت خودسرانه
– خانم‌های باردار، شیرده
– افرادی که سابقه خانوادگی سرطان تیروئید یا مشکلات پانکراس دارند
– کسانی که به نارسایی کلیوی مبتلا هستند
– کسانی که سابقه‌ی اقدام یا افکار خودکشی دارند

همچنین مصرف در افراد زیر باید با احتیاط باشد:

– خانم هایی که قصد بارداری دارند
– افرادی که مشکلات گوارشی شدید دارند
– افراد با افسردگی شدید
نحوه افزایش GLP-1 در بدن به صورت طبیعی
اگر می‌خواهید اثرات مثبت ملیتاید را بدون مصرف دارو تجربه کنید، یعنی اشتهای کمتر و قند خون ثابت تری داشته باشید، این راهکارهای ثابت شده را انجام دهید:
1. برای بهره‌مندی بیشتر، ابتدا سبزیجات مصرف کنید و سپس سایر مواد غذایی را میل نمایید. بر اساس تحقیقات، اگر ابتدا سبزیجات غیرنشاسته‌ای و پس از آن سایر غذاها را بخورید، میزان هورمون GLP-1 تا سه ساعت پس از غذا تقریباً ۳۸٪ بیشتر از حالتی خواهد بود که کربوهیدرات‌ها را در ابتدا یا تمامی مواد غذایی را به طور همزمان مصرف کنید. در تصویر زیر، نمودار آبی رنگ نشان‌دهنده حالتی است که سبزیجات ابتدا خورده شده‌اند.

2. غذای خود را حداقل 10 بار بجوید و از خوردن غذاهای میکس شده مثل الویه، اسموتی و میلک شیک پرهیز کنید.
3. لیموترش بخورید. یکی از آنتی اکسیدان‌های لیموترش باعث تحریک ترشح GLP-1 می‌شود.
4. پروبیوتیک مصرف کنید. این باکتری های مفید می توانند از سلامت روده حمایت کنند و به طور غیر مستقیم بر تولید GLP-1 تأثیر می گذارند. غذاهای تخمیر شده مانند ماست، کفیر و کلم ترش منابع خوبی از پروبیوتیک ها هستند.
5. پروتئین بیشتری بخورید.
6. مکمل های نانوکورکومین و آلفا لیپوئیک اسید (ALA) را امتحان کنید.
نکات مهم اگر زیر نظر متخصص در حال مصرف قلم تزریقی میلیتاید یا اوزمپیک هستید:
1. حتما 3 بار در هفته تمرینات ورزشی با وزنه داشته باشید.
2. عادات غذایی خود را اصلاح کنید و زیر نظر متخصص تغذیه، یک برنامه غذایی سالم داشته باشید.
3. به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن تان حداقل 1.5 گرم پروتئین بخورید (در صورت نداشتن بیماری زمینه‌ای)
4. حین مصرف چکاپ خون و معاینات دوره ای را انجام دهید.

کلام آخر:

در حالی که داروهای لاغری مانند ملیتاید و اوزمپیک ممکن است به کاهش وزن کمک کنند، اما باید در نظر داشت که نتیجه‌ی پایدار و سالم‌تر تنها از طریق تغییرات عمیق و مداوم در سبک زندگی حاصل می‌شود. برای داشتن کاهش وزن مؤثر و بدون عوارض جانبی، برنامه‌های تغذیه‌ای شخصی‌سازی‌شده می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. در این راستا، تست‌های تغذیه مای ژن می‌توانند راهنمایی دقیقی برای شناخت نیازهای تغذیه‌ای بدن شما و تنظیم یک رژیم غذایی سالم و مؤثر فراهم کنند. با مشاوره علمی و داده‌های شخصی‌سازی‌شده، می‌توانید به بهترین شکل ممکن به اهداف سلامتی خود دست یابید.