فهرست مطالب
فرقی نمیکند سیبزمینی باشد، مرغ، قارچ یا حتی پیاز چه فرقی میکند؟ سرخ شده است.» این جمله صدای دل خیلی از ماست! چه کسی غذای سرخ شده دوست ندارد؟ اما غذای سرخ شده خیلی مضر است. شاید زندگی نمیخواهد که ما از چیزهای خوشمزه لذت ببریم!
مطالعات نشان میدهد که خوردن غذای سرخ شده باعث افزایش خطر بیماری قلبی، کبد چرب و سکته مغزی میشود. با وجود دانستن این مطالب، بسیاری از ما به طور دیوانهواری جذب غذاهای سرخ شده میشویم.
چرا غذای سرخ شده خیلی خوشمزه است؟
این سوالی است که بسیاری از ما داریم. ما میدانیم که سیبزمینی سرخ شده از سه ماده تشکیل شده است: سیبزمینی، نمک و روغن. اما چرا روغن باعث میشود که طعم غذا چند برابر بهتر شود؟
کسب و کارهای غذایی در سراسر جهان میدانند که ما عاشق چیزهای سرخ شده هستیم. به همین دلیل، غذای سوخاری یکی از محبوبترین گزینههای منو در بسیاری از رستورانها است.
سرخ کردن در حمام روغن یک روش پخت متداول در صنایع غذایی است. این روش هزینه کم و تقاضای زیاد دارد، زیرا غذای خوشمزه و جذاب تولید میکند. وقتی غذا در روغن داغ قرار میگیرد، سطح آن تغییر شکل میدهد و گرما به داخل نفوذ میکند. این باعث میشود که آب از داخل غذا تبخیر شود و جای خود را به روغن بدهد. این فرآیند باعث میشود که غذا ترد و خشک شود و بو و طعم خوبی پیدا کند. این تغییرات ناشی از برخی فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی هستند.
طعم «سرخ شده» نتیجه چندین فرآیند شیمیایی است که در حین پخت و پز رخ میدهند. این فرآیندها عبارتند از: اکسیداسیون لیپید (که باعث تولید مواد آلاینده در روغن میشود)، واکنش مایلارد (که باعث ایجاد طعم، بافت و عطر جدید در غذا میشود)، هیدرولیز و تجزیه اسید آمینه. سرخ کردن همچنین باعث خشک شدن غذا میشود و آن را ترد میکند.
غذاهای سرخ شده خیلی خوشمزه هستند، اما این خوشمزگی باعث میشود که ما از خطرات آنها غافل شویم وقتی چیپس سیبزمینی میخوریم، نمیتوانیم بعد از چند تا توقف کنیم. یادتان هست که برندهای چیپس سیبزمینی چه شعارهایی داشتند؟ پرینگلز میگفت «وقتی شروع کنی، نمیتوانی توقف کنی». شرکتهای تولیدکننده هم از این رفتار ما خبر دارند. اما علم نشان میدهد که ما باید از غذاهای سرخ شده دوری کنیم. در ادامه برخی از دلایل علمی را برای شما بیان میکنم.
سرخ کردن موجب از بین رفتن مواد مغذی می شود
یکی از مضرات سرخ کردن این است که مواد مغذی غذا را از دست میدهیم. براساس تحقیقات، دمای بالای سرخ کردن باعث میشود که برخی از مواد مغذی مانند ویتامینها، تیامین و ریبوفلاوین در غذا کاهش یابند. پس غذای سرخ شده علاوه بر اینکه خوشمزه است، مقدار زیادی از مواد مغذی خود را نیز از دست داده است.
غذا های سرخ شده موجب ایجاد و تشدید بیماری های قلبی می شود
مطالعات نشان دادهاند که غذاهای سرخ شده خطر بروز مشکلات قلبی را افزایش میدهند. چربی ترانس موجود در غذاهای سرخ شده، یکی از مضرترین موادی است که میتوانید به قلب و رگ هایتان بخورانید!
برای مثال، در یک متا-آنالیز با تحلیل 19 مطالعه، پژوهشگران با بررسی دادههای تغذیهای و سلامتی بیش از 1.2 میلیون نفر، این پدیده را بررسی کردند. آنها ارتباط قوی بین مصرف غذاهای سرخ شده و افزایش خطر بروز بیماری شریان کرونر (CAD)، مشکلات قلبی جدی (مانند حمله قلبی)، نارسایی قلب و سکته قلبی را مشاهده کردند.
پژوهش دیگری که در The BMJ منتشر شده است، همچنین نشان داده است که مصرف منظم غذاهای سرخ شده با افزایش خطر مرگ از هر علت و مرگ ناشی از عوامل قلبی در زنان پس از یائسگی را به همراه دارد.
غذاهای سرخ شده کالری زیادی دارند
غذاهای سرخ شده کالری زیادی دارند (این واضح است!) چون چربی زیادی در آنها وجود دارد. به عنوان مثال، یک سیب زمینی متوسط پخته شده (138 گرم) 128 کالری دارد، در حالی که همان مقدار (138 گرم) سیب زمینی سرخ شده 431 کالری دارد. همچنین، فیله ماهی پخته شده با وزن 100 گرم شامل 105 کالری است، در حالی که همان مقدار از ماهی سرخ شده شامل 200 کالری است. همانطور که میبینید، کالریها با مصرف غذاهای سرخ شده سر به فلک میکشند.
پیش از معالعه باید در مورد بیماری های قلبی بدانید.
غذا های سرخ شده و فشار خون ارتباط مستقیم دارند
فشار خون بالا با غذاهای سرخ شده بدتر میشود. در فرآیند سرخ کردن، چربیهای ترانس در غذا زیاد میشود و چون سرخ شدهها چربی زیادی دارند، میتوانند فشار خون شما را افزایش دهند، به ویژه اگر سابقه فشار خون بالا داشته باشید. مطالعات نشان داده است آنهایی که بیشتر غذاهای سرخ شده میخورند، بیشتر دچار فشار خون بالا هستند و جایگزین کردن روش های پخت دیگر مانند بخارپز کردن، تنوری کردن در فر و .. با سرخ کردن، میتواند به کنترل فشار خون و چاقی کمک کند.
دیابت، همراه همیشگی غذا های سرخ کردنی
یکی از عوامل افزایش خطر دیابت نوع ۲، مصرف غذاهای فست فود و سرخ شده است. بر اساس یک مطالعه که در ژورنال آمریکایی تغذیه بالینی در سال ۲۰۱۴ منتشر شده است، هرچه بیشتر غذاهای سرخ شده بخورید، احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ بیشتر میشود. همچنین، مصرف زیاد این نوع غذاها میتواند باعث افزایش دیابت بارداری (که در زنان باردار رخ میدهد) نیز شود.
سرخ کردن غذا باعث افزایش سموم در غذا میشود
یکی از عوارض سرخ کردن، افزایش سطح آکریل آمید در غذا است.
وقتی غذا را در دمای بالا سرخ میکنید، ترکیب شیمیایی آن تغییر میکند و آکریل آمید تولید میشود. آکریل آمید یک ترکیب سمی است که میتواند به سلولهای عصبی، ژنها و بافتهای بدن آسیب بزند.
برخی مطالعات نشان دادهاند که آکریل آمید ممکن است باعث سرطان شود و خطر ابتلا به سرطانهای مختلف را بالا ببرد. این سرطانها شامل سرطان کلیه، رحم، دستگاه گوارش، مغز و تخمدان هستند.
سرخ کردن دشمن هورمونها و سلامت جنسی شماست
چربی های ترانس موجود در غذاهای سرخ شده میتوانند باعث کاهش سطح تستوسترون در مردان شوند که باعث مشکلات اسپرم و کاهش نعوظ میشود. همچنین مطالعات نشان دادهاند که مصرف زیاد غذاهای سرخ شده میتواند باعث تغییر در هورمونهای تولید مثل زنان شود و در نتیجه در تولید مثل و کیست تخمدان اختلال ایجاد کند.
برای سلامتی بهتر، به جای غذاهای سرخ شده، به روشهای پخت سالمتر مانند پخت در فر یا بخارپز روی آورید. همچنین، مصرف غذاهای پر از مواد مغذی و با کمترین مقدار چربی و کالری را به عنوان جایگزین برای غذاهای سرخ شده در نظر بگیرید.