علائم سرطان تخمدان: جامع و کامل از سرطان تخمدان

سرطان تخمدان چیست؟

سرطان تخمدان یک بیماری است که در آن سلول‌های ناهنجار در تخمدان رشد می‌کنند و یک توده یا تومور ایجاد می‌کنند. اگر این تومور درمان نشود، ممکن است به اندام‌های دیگر بدن نیز مهاجرت کرده و سرطان تخمدان پیشرونده یا متاستاتیک ایجاد کند.

علائم سرطان تخمدان

سرطان تخمدان معمولاً علائمی دارد که می‌توانند هشدار دهنده باشند، اما ممکن است در ابتدا خیلی مشخص یا جدی نباشند و به راحتی نادیده گرفته شوند.
 فقط بیست درصد از سرطان‌های تخمدان در مرحله اولیه یا زودهنگام کشف می‌شوند.

علائم هشدار دهنده سرطان تخمدان

سرطان تخمدان معمولاً علائمی دارد که می‌توانند هشدار دهنده باشند. برخی از این علائم عبارتند از:

• تورم، فشار و درد شکمی
• احساس پر بودن غیر طبیعی بعد از خوردن
• مشکل در غذا خوردن
• افزایش ادرار
• افزایش حس ادرار کردن

علائم و نشانه‌های بعدی سرطان تخمدان به خصوص اگر در مرحله اولیه شناسایی نشود عبارتند از:

• خستگی
• معده درد
• درد پشت
• نامنظمی‌های قاعدگی (خونریزی خارج از چرخه عادی شما)
• رابطه جنسی دردناک
• درماتومیوزیت (یک بیماری التهابی نادر که می‌تواند علائمی مانند آبله پوستی، ضعف عضلانی و التهاب عضلات ایجاد کند)
• کم‌اشتهایی
• کاهش وزن
• تغییرات در عادات روده (یبوست) این علائم اگر به خاطر سرطان تخمدان باشند، مداوم خواهند بود. علائم معمولاً با رشد تومور شدیدتر می‌شوند. تا این زمان، سرطان معمولاً از تخمدان‌ها به بیرون منتشر شده است و درمان آن بسیار دشوارتر می‌شود.

علائم سرطان تخمدان پس از یائسگی

در حالی که بسیاری از علائم سرطان تخمدان قبل و بعد از یائسگی یکسان هستند، یک تفاوت بزرگ خونریزی است.

هنگامی که یائسگی را پشت سر گذاشتید، دیگر پریود ماهانه خود را نخواهید داشت.
یائسگی می تواند یک فرآیند باشد، اما اگر مدتی است که عادت ماهانه ندارید و یک دفعه متوجه خونریزی شده اید، می تواند نشانه سرطان تخمدان باشد.
همچنین لازم به ذکر است که سرطان تخمدان در زنان بالای 60 سال شایع تر است.

انواع سرطان تخمدان

تخمدان ها از سه نوع سلول تشکیل شده اند. هر سلول می تواند به نوع متفاوتی از تومور تبدیل شود:

• کارسینوم های اپیتلیال تخمدان در لایه بافت بیرونی تخمدان ها تشکیل می شوند. حدود 85 تا 90 درصد سرطان های بدخیم تخمدان، تومورهای اپیتلیال تخمدان هستند.
• تومورهای استرومایی در سلول های تولید کننده هورمون رشد می کنند. 7% سرطان های تخمدان را تومورهای استرومایی تشکیل می دهند.
• تومورهای سلول زایا در سلول های تولید کننده تخمک ایجاد می شوند. تومورهای سلول زاینده نادر هستند.

کیست های تخمدان چیست؟

اکثر کیست های تخمدان سرطانی نیستند. به این کیست ها کیست های خوش خیم می گویند. با این حال، تعداد بسیار کمی از آن ها می تواند سرطانی باشد.

کیست تخمدان مجموعه ای از مایع یا هوا است که در داخل یا اطراف تخمدان ایجاد می شود. اکثر کیست های تخمدان به عنوان یک بخش طبیعی از تخمک گذاری تشکیل میشوند، یعنی زمانی که تخمدان یک تخمک را آزاد می کند. آنها معمولا فقط علائم خفیفی مانند نفخ ایجاد می کنند و بدون درمان از بین می روند.

اگر تخمک گذاری ندارید، کیست ها بیشتر نگران کننده هستند. تخمک گذاری زنان بعد از یائسگی متوقف می شود. اگر کیست تخمدان بعد از یائسگی تشکیل شود، پزشک ممکن است بخواهد آزمایش های بیشتری را برای یافتن علت کیست انجام دهد، به خصوص اگر بزرگ باشد یا ظرف چند ماه از بین نرود. اگر کیست از بین نرود، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن آن توصیه کند. پزشک معمولا تا زمانی که آن را با جراحی خارج کند نمی تواند سرطانی بودن آن را دقیق تشخیص دهد.

عوامل خطر برای سرطان تخمدان

علت دقیق سرطان تخمدان ناشناخته است. با این حال، این عوامل می توانند خطر را افزایش دهند:

• سابقه خانوادگی سرطان تخمدان
• جهش های ژنتیکی ژن های مرتبط با سرطان تخمدان، مانند BRCA1 یا BRCA2
• سابقه شخصی سرطان سینه، رحم یا کولون
• چاقی
• استفاده از برخی داروهای باروری یا هورمون درمانی
• نداشتن سابقه بارداری
• اندومتریوز
• سن بالا

امکان ابتلا به سرطان تخمدان بدون داشتن هیچ یک از این عوامل خطر هم وجود دارد. به همین علت، داشتن هر یک از این عوامل خطر لزوماً به این معنی نیست که شما به سرطان تخمدان مبتلا خواهید شد.

سرطان تخمدان چگونه تشخیص داده می شود؟

زمانی که پزشک سرطان تخمدان را در مراحل اولیه تشخیص دهد، درمان سرطان تخمدان بسیار آسان‌تر است. با این حال، تشخیص آن آسان نیست.
تخمدان های شما در عمق حفره شکمی قرار دارند، بنابراین بعید است که تومور را احساس کنید. و بر خلاف سرطان های دیگر مانند سرطان سینه و روده بزرگ، هیچ غربالگری معمولی برای سرطان تخمدان وجود ندارد. به همین دلیل بسیار مهم است که علائم غیر معمول یا مداوم را به پزشک خود گزارش دهید.
اگر پزشک شما نگران سرطان تخمدان باشد، احتمالاً معاینه لگن را توصیه می کند. انجام معاینه لگن می تواند به پزشک شما کمک کند.
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایشات زیر را نیز انجام دهد:

• سونوگرافی ترانس واژینال: نوعی آزمایش تصویربرداری است که از امواج صوتی برای تشخیص تومور، کیست و توده ها در اندام های تناسلی از جمله تخمدان ها استفاده می کند.
• سی تی اسکن شکم و لگن.
• آزمایش خون برای اندازه گیری سطح آنتی ژن سرطان CA-125 : این تست یک نشانگر زیستی است که برای ارزیابی سرطان تخمدان استفاده می شود. با این حال، قاعدگی، فیبروم رحم و کیست های اندومتریوز نیز می توانند بر سطح CA-125 در خون تأثیر بگذارند.
• بیوپسی: بیوپسی شامل برداشتن نمونه کوچکی از بافت از تخمدان و آنالیز نمونه در زیر میکروسکوپ است.
• سی تی اسکن قفسه سینه. برای آزمایش متاستاز در ریه ها
• اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET). این آزمایش شامل یک رنگ مخصوص حاوی ردیاب های رادیواکتیو است که می تواند بلعیده یا تزریق شود. سپس اندام‌ها و بافت‌ها ردیاب را جذب می‌کنند، که به پزشک اجازه می‌دهد که وضعیت پخش سلول های سرطانی در بدن را بررسی کند.

در حالی که این آزمایش‌ها می‌توانند به راهنمایی پزشک شما در جهت تشخیص کمک کنند، بیوپسی تنها راهی است که پزشک شما می‌تواند تایید کند که آیا سرطان تخمدان دارید یا خیر.

سرطان تخمدان چند مرحله دارد؟

پزشک شما مرحله را بر اساس میزان گسترش سرطان تعیین می کند. چهار مرحله وجود دارد و هر مرحله دارای مراحل فرعی است:

1. مرحله ی 1

مرحله 1 سرطان تخمدان دارای سه مرحله فرعی است:

• مرحله 1A. سرطان به یک تخمدان محدود یا موضعی است.
• مرحله 1B. سرطان در هر دو تخمدان است.
• مرحله 1C. سلول های سرطانی در قسمت بیرونی تخمدان وجود دارد.

1. مرحله 2

در مرحله 2، تومور به سایر ساختارهای لگنی گسترش یافته است. دو مرحله فرعی دارد:

• مرحله 2A. سرطان به رحم یا لوله های فالوپ گسترش یافته است.
• مرحله 2B. سرطان به مثانه یا رکتوم گسترش یافته است.

1. مرحله 3

مرحله 3 سرطان تخمدان دارای سه مرحله فرعی است:

• مرحله 3A. سرطان به صورت میکروسکوپی فراتر از لگن به لایه داخلی شکم و غدد لنفاوی شکم گسترش یافته است.
• مرحله 3B. سلول های سرطانی فراتر از لگن به لایه داخلی شکم گسترش یافته اند و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده هستند اما اندازه آنها کمتر از 2 سانتی متر است.
• مرحله 3C. رسوبات سرطان حداقل 3/4 اینچ در شکم یا خارج از طحال یا کبد دیده می شود. با این حال، سرطان در داخل طحال یا کبد نیست.

1. مرحله 4

در مرحله 4، تومور متاستاز کرده یا به خارج از لگن، شکم و غدد لنفاوی به کبد یا ریه ها گسترش یافته است. در مرحله 4 دو مرحله فرعی وجود دارد:

• در مرحله 4A، سلول های سرطانی در مایع اطراف ریه ها قرار دارند.
• در مرحله 4B، پیشرفته ترین مرحله، سلول ها به داخل طحال یا کبد یا حتی سایر اندام های دور مانند پوست یا مغز رسیده اند.

نحوه درمان سرطان تخمدان

درمان بستگی به میزان گسترش سرطان دارد. گروهی از پزشکان بسته به شرایط شما یک برنامه درمانی را تعیین می کنند. به احتمال زیاد شامل دو یا چند مورد از موارد زیر خواهد بود:

• شیمی درمانی
• جراحی برای مرحله بندی سرطان و برداشتن تومور
• درمان هدفمند
• هورمون درمانی

عمل جراحی سرطان تخمدان

جراحی درمان اصلی سرطان تخمدان است. هدف از جراحی برداشتن تومور است، اما هیسترکتومی یا برداشتن کامل رحم اغلب ضروری است.

همچنین ممکن است پزشک برداشتن تخمدان ها و لوله های فالوپ، غدد لنفاوی مجاور و سایر بافت های لگنی را توصیه کند.

درمان هدفمند سرطان تخمدان یعنی چه؟

درمان های هدفمند، مانند شیمی درمانی، به سلول های سرطانی حمله می کنند در حالی که آسیب کمی به سلول های طبیعی بدن وارد می کنند.

درمان‌های هدفمند جدیدتر برای درمان سرطان تخمدان پیشرفته اپیتلیال شامل مهارکننده‌های PARP هستند. این داروها آنزیمی را که توسط سلول ها برای ترمیم آسیب به DNA آنها استفاده می شود، مسدود می کنند.

اولین مهارکننده PARP در سال 2014 برای استفاده در سرطان پیشرفته تخمدان که قبلاً با سه خط شیمی درمانی (به معنی حداقل دو بار عود) درمان شده بود تایید شد. با این حال، برای کسانی که سرطان تخمدان پیشرفته دارند، مهارکننده های PARP ممکن است در کنار شیمی درمانی ارائه شوند.

سه بازدارنده PARP در حال حاضر موجود عبارتند از:

• اولاپاریب (Lynparza)
• نیراپاریب (زجولا)
• روکاپاریب (Rubraca)

افزودن داروی دیگری به نام بواسیزوماب (آواستین) نیز با شیمی درمانی پس از جراحی استفاده شده است.

افرادی که دارای ژن‌های BRCA1یا BRCA2 هستند ممکن است گزینه‌های درمانی هدفمند کمی متفاوت داشته باشند، زیرا ژن‌های BRCA در ترمیم DNA نقش دارند و ممکن است به عوامل ضد سرطانی که با آسیب رساندن به DNA عمل می‌کنند حساس‌تر باشند.

حفظ باروری و بارداری بعد از سرطان تخمدان

درمان‌های سرطان از جمله شیمی‌درمانی، رادیوتراپی و جراحی  می‌توانند به اندام‌های تولیدمثل شما آسیب برسانند و بارداری را دشوار کنند.

اگر در آینده قصد بارداری دارید، قبل از شروع درمان با پزشک خود صحبت کنید. آنها می‌توانند درباره گزینه‌های احتمالی برای حفظ باروری سالم شما با شما صحبت کنند.

گزینه‌های احتمالی حفظ باروری عبارتند از:

• انجماد جنین: این روش شامل انجماد تخمک لقاح‌یافته می‌شود.
• فریز کردن تخمک: این روش شامل انجماد تخمک های بدون لقاح است.
• جراحی برای حفظ باروری: در برخی موارد، جراحی که فقط یک تخمدان را خارج می‌کند و تخمدان سالم را نگه می‌دارد، قابل انجام است. این معمولا فقط در سرطان تخمدان در مراحل اولیه امکان پذیر است.
• بقای بافت تخمدان: این روش شامل برداشتن و انجماد بافت تخمدان برای استفاده در آینده است.
• سرکوب تخمدان: این روش شامل مصرف هورمون‌هایی برای سرکوب موقت عملکرد تخمدان است.

درمان سرطان تخمدان عمدتاً بر جراحی برای برداشتن تخمدان‌ها و رحم، به علاوه شیمی‌درمانی متمرکز است. در نتیجه، بیشتر زنان علائم یائسگی را تجربه خواهند کرد.

پژوهش و مطالعات سرطان تخمدان

هر ساله درمان‌های جدیدی برای سرطان تخمدان مورد مطالعه قرار می‌گیرند.

محققان همچنین در حال کاوش راه‌های جدیدی برای درمان سرطان تخمدان مقاوم به پلاتین هستند. زمانی که مقاومت پلاتین رخ می‌دهد، داروهای شیمی درمانی مبتنی بر پلاتین مانند کربوپلاتین یا سیس پلاتین اثربخش نخواهند بود.

آینده مهارکننده‌های PARP در شناسایی سایر داروهایی است که می‌توان برای درمان تومورهایی با ویژگی‌های منحصر به فرد با آن‌ها ترکیب کرد.

در ماه مه ۲۰۲۰، نتایج کارآزمایی بالینی برای یک پادتن-داروی احتمالی (ADC) جدید برای درمان سرطان تخمدان مقاوم به پلاتین منتشر شد.

یک کارآزمایی بالینی در حال انجام که ایمونوتراپی (که به سیستم ایمنی بدن فرد برای مبارزه با سرطان کمک می‌کند) را با درمان‌های تایید شده موجود ترکیب می‌کند، نتایج امیدوارکننده‌ای را نشان داده است.

آیا سرطان تخمدان قابل پیشگیری است؟

هیچ راه اثبات شده ای برای به طور کامل از بین بردن خطر ابتلا به سرطان تخمدان وجود ندارد. با این حال، عواملی که نشان داده شده خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش میدهند عبارتند از:

• استفاده از قرص های ضد بارداری خوراکی
• شیردهی
• بارداری
• جراحی های اندام تناسلی (مانند بستن لوله های رحم یا برداشتن رحم)

پیش آگاهی (احتمال بهبود)

پیش آگاهی شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• مرحله سرطان در زمان تشخیص: هر چه مرحله سرطان در زمان تشخیص پایین‌تر باشد، احتمال بهبود بیشتر است.
• سلامت کلی شما: سلامت کلی شما بر توانایی شما برای تحمل درمان تأثیر می گذارد.
• پاسخ شما به درمان: اینکه چقدر خوب به درمان پاسخ دهید.

به خاطر داشته باشید که هر سرطانی منحصر به فرد است و صحبت با پزشک متخصص بهترین راه برای درک پیش آگاهی خاص شما است. یکی از مهم ترین کار برای خانم ها این است که چکاپ های سالیانه توسط متخصص زنان را انجام دهند.

 آزمایش های ژنتیک و سرطان تخمدان

پیش از مطالعه مراجعه کنید به مقاله:

ژنتیک و ارتباط آن با سرطان

آمازیش ژنتیک BRCA به دنبال تغییراتی در DNA می گردد که خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را افزایش می دهد. این تست با استفاده از نمونه خون این تغییرات را بررسی می کند.

تست ژنتیک BRCA به دنبال تغییراتی در ژن های BRCA1 و BRCA2 می گردد.

سایر ژن ها نیز می توانند خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را افزایش دهند. برخی از آزمایش‌های ژنتیکی علاوه بر ژن‌های BRCA، به دنبال ژن‌های دیگر نیز می‌گردند. آزمایشی که ژن‌های مختلف را برسی میکند، «آزمایش پنل چند ژنی» نامیده می‌شود.

برای اطلاع از هزینه های آزمایشات ژنتیکی سرطان تخمدان کلیلک کنید

ضرورت بالینی انجام آزمایش ژنتیک

از سال 2010 همه نهادهای مرجع انجام آزمایش ژنتیک را برای کلیه مبتلایان به سرطان تخمدان اپتلیال با هر سنی را الزامی دانستند.

پیامدهای جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2

• افزایش حساسیت به شیمی درمانی‌های مبتنی بر پلاتینیوم
• پاسخ به درمان با داروهای بازدارنده PARP
• افزایش خطر ابتلای فرد به سرطان پستان و لزوم اقدامات پیشگیرانه
• افزایش خطر سرطان پستان و تخمدان در سایر اعضای خانواده

نرخ بقا در سرطان تخمدان

نرخ بقا، درصد زنانی است که در یک مرحله خاص از تشخیص، تعداد سال‌های معینی را زنده می‌مانند.

برای مثال، نرخ بقا 5 ساله، درصد بیمارانی است که در مرحله خاصی تشخیص داده شده‌اند و حداقل 5 سال پس از تشخیص پزشک زنده می‌مانند.

در اینجا نحوه طبقه بندی مراحل مختلف توسط SEER در حال حاضر آمده است:

• موضعی: هیچ نشانه ای از گسترش سرطان خارج از تخمدان وجود ندارد.
• منطقه‌ای: سرطان از تخمدان‌ها به ساختارهای یا غدد لنفاوی مجاور سرایت کرده است.
• فاصله دور: سرطان به سایر نقاط بدن مانند کبد یا ریه‌ها سرایت کرده است.

نرخ بقا نسبی 5 ساله برای سرطان تخمدان

سرطان تخمدان اپیتلیال تهاجمی

تومورهای استرومایی تخمدان

 تومورهای سلول زایای تخمدان

توجه داشته باشید که این داده ها از مطالعاتی استخراج شده است که ممکن است حداقل پنج سال یا بیشتر قدمت داشته باشند.

دانشمندان در حال حاضر در حال تحقیق بر روی روش های پیشرفته و قابل اعتماد تری برای تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان هستند. پیشرفت های صورت گرفته در درمان ها، چشم انداز بیماران مبتلا به سرطان تخمدان را بهبود می بخشد.

جراحی و سرطان تخمدان

جراحی یک بخش مهم از درمان سرطان تخمدان است. انکولوژیست زنان، یا فلوشیپ سرطان های زنان، پزشکی است که علاوه بر تخصص زنان و زایمان، در درمان سرطان های دستگاه تناسلی تخصص دارد.

در صورت نیاز به شیمی درمانی یا پرتو درمانی، باید به فوق تخصص انکولوژی بزرگسالان مراجعه کرد.

برای مشاوره ژنتیک باید با پزشکان متخصص ژنتیک ملاقات نمود که میتوانید به این منظور به آزمایشگاه ژنتیک پزشکی دکتر زینلی مراجعه کرده یا تماس بگیرید.

اگر مبتلا به سرطان سینه و تخمدان هستید یا اگر مبتلا نیستید اما سابقه این سرطان ها را در خانواده دارید بررسی ژنتیکی این نوع از سرطان ها برایتان ضروری است و میتواند سرنوشت ساز باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان تلفنی با تماس بگیرید.

02188920257

همچنین برای محاسبه ریسک سرطان کلیک کنید.

منابع

Ovarian Cancer Symptoms: Early Signs, Risks, Treatment, Outlook (healthline.com)
The requested page was not found | American Cancer Society
Abdominal Bloating: Causes, Remedies, and More (healthline.com)
Dermatomyositis: Causes, Symptoms, and Treatment (healthline.com)
Newsroom | Queensland Health