نکات مهمی که باید در مورد محاسبه BMI یا توده بدنی بدانید

شاخص توده بدنی یا همان BMI (body mass index) یکی از اندازه‌گیری های مربوط به وضعیت اضافه وزن و سلامتی است. برخلاف شهرت و محبوبیت توده بدنی، باید بدانید که این شاخص بسیاری از فاکتورها را در نظر نمی‌گیرد و باید به نکات مهمی در محاسبه و تفسیر آن دقت کنید. در این مقاله متخصصین مای ژن هرچیزی را که لازم است درباره BMI و وزن سالم بدانید به شما خواهند گفت.

BMI چیست؟

شاخص توده بدنی قد و وزن شما را در یک فرمول قرار می دهد تا بگوید که به نسبت قدتان، وزن مناسبی دارید یا نه. سپس با استفاده از دسته بندی خاصی، افراد را در 4 دسته کمبود وزن، وزن سالم، اضافه وزن و چاقی تقسیم بندی می کند. BMI به درصد چربی بدن، محل تحمع چربی و فاکتورهای خونی مانند قند و کلسترول توجهی ندارد.

فرمول توده بدنی 

توده بدنی= وزن (به کیلوگرم) تقسیم بر قد (به متر) به توان 2

مثال:

قد 165 سانتی متر، وزن 68 کیلوگرم

BMI= 68/(1.65*1.65)= 24.98

 محاسبه آنلاین BMI و محاسبه وزن ایده آل

برای محاسبه آنلاین توده بدنی کافی است به راحتی قد و وزن خود را در محاسبه گر آنلاین مای ژن وارد کنید. همچنین می توانید وزن ایده آل خود را در این محاسبه گر به دست بیاورید.

برای محاسبه اینجا کلیک کنید

تقسیم بندی BMI:

• کمتر از 18.5: کمبود وزن (لاغری)
• بین 18.5 تا 24.9: وزن نرمال
• بین 25 تا 29.9: اضافه وزن
• 30 و بالاتر: چاقی

آیا BMI دقیق است؟

خیر، BMI ملاک مناسبی برای اینکه وضعیت اضافه وزن یا سلامتی خود را بدانید نیست، زیرا:

• بازه های BMI در جمعیت های مختلف فرق دارد. برای مثال در ایران، توده بدنی بالاتر 27 در دسته چاقی قرار می گیرد، در حالی که در جمعیت اروپایی بیشتر از 30 چاق محسوب می شود.
• در شاخص توده بدنی جنسیت در نظر گرفته نمی شود. معمولاً مردان درصد عضله بیشتری نسبت به زنان دارند و با BMI یکسان، درصد چربی زنان بیشتر است.
• در محاسبه BMI، درصد چربی بدن و نیز چاقی شکمی که عوامل بسیار مهمی در تعیین اضافه وزن هستند در نظر گرفته نمی شود.
• اگر در فاکتورهای خونی مشکلی وجود داشته باشد، مثل قند خون بالا، کلسترول و کبد چرب، با بررسی توده بدنی مشخص نخواهد شد.
• سن فاکتور مهمی در تفسیر BMI و تعیین وزن ایده آل است. بازه های توده بدنی برای کودکان، نوجوانان و سنین مختلف فرق دارد.

آیا BMI نشان می دهد که اضافه وزن داریم؟ اگر BMI استاندارد بود اضافه وزن نداریم؟

بسیاری از افراد می‌پرسند آیا اضافه وزن دارم؟ برای تعیین اضافه وزن و وزن ایده‌آل بهتر است علاوه بر توده بدنی، موارد زیر بررسی شوند:

1. اندازه دور کمر: دور کمر بیشتر از 80 سانتی متر برای زنان و بیشتر از 94 سانتی متر برای مردان نشان دهنده اضافه وزن و چربی شکمی است.
2. نسبت دور کمر به باسن: اندازه دور کمر تقسیم بر دور باسن در خانم ها اگر بیشتر از 0.80 و در آقایان اگر بیشتر از 0.95 باشد، نشان دهنده اضافه وزن است.
3. بادی کامپوزیشن یا ترکیب بدنی: با دستگاه های خاصی به کمک امواج، درصد چربی، عضله و آب بدن تعیین می‌شود. ممکن است ورزشکاران BMI بالایی داشته باشند اما درصد چربی آن‌ها نرمال و درصد عضله بالا باشد که در این صورت مشکلی برای سلامتی نخواهد داشت.
4. چکاپ آزمایش خون: با بررسی فاکتورهای خونی از نرمال بودن چربی، کلسترول، آنزیم های کبدی، قندخون و .. از اینکه فرد در معرض خطرات ناشی از اضافه وزن هست یا خیر مطلع می شویم. مثلاً ممکن است فردی که در ظاهر متناسب است و BMI نرمال هم دارد، به کبدچرب مبتلا باشد.

شاخص توده بدنی بی ام آی بر اساس سن

هرچقدر سن کمتر باشد، بازه توده بدنی سالم برای او پایین تر است. البته محاسبه دقیقی برای سن بیشتر از 20 سال وجود ندارد، اما می توانید بعد از محاسبه BMI و با در نظر گرفتن سن خودتان، از روی نمودار زیر ببینید در کدام بخش قرار می گیرید. رنگ سبز وضعیت نرمال، رنگ زرد خطر کم، رنگ نارنجی خطر زیاد و رنگ قرمز ناحیه بسیار پرخطر را نشان میدهد. برای مثال نقطه مشخص شده، شاخص توده بدنی 24.7 را نشان می دهد.

BMI  نرمال در بارداری

ابتدا باید BMI خود را با وزن قبل از بارداری حساب کنید. با توجه به آن، میزان اضافه وزن نرمال در طی بارداری را با استفاده از جدول زیر محاسبه کنید:

دقت کنید که یکی از مهم ترین عوامل موثر بر سلامت شما و فرزندتان، داشتن وزن سالم است. پس اگر اضافه وزن دارید حتما قبل از بارداری برای کاهش وزن اصولی و ورزش اقدام کنید.

اگر وزن شما در بازه توده بدنی نرمال قرار داشت، میزان افزایش ون سالم بر حسب هفته بارداری را می توانید از روی نمودار زیر ببینید. برای مثال در هفته 13 ام وزن اضافه شده می تواند بین 1 تا 3 کیلوگرم باشد. با این حال شرایط هر فرد با دیگری متفاوت است، لذا در هر ملاقات با پزشک زنان که وزن تان اندازه گیری می شود، از ایشان بپرسید که وضعیت وزن اضافه کردن شما نرمال هست یا خیر.

BMI کودکان و نوجوانان

تفسیر وزن و توده بدنی در کودکان و نوجوانان (همه افراد زیر 20 سال) متفاوت است. با استفاده از نمودار زیر می‌توانید ببینید BMI کودکان و نوجوانان در بازه طبیعی قرار دارد یا نه. درصد روی هر خط نشان می دهد که فرد از چند درصد افراد هم سن خودش BMI بالاتری دارد:

خطرات BMI بالا:

بالا بودن توده بدنی یکی از نشانگرهای افزایش ریسک فاکتورهای سلامتی است و با موارد زیر مرتبط است:

• بیماری های قلبی مانند بیماری عروق کرونر
• فشارخون بالا
• پوکی استخوان
• سرطان روده بزرگ
• دیابت نوع 2
• سکته
• ناباروری

خطرات BMIپایین:

• ریزش مو
• خشکی پوست
• ناباروری
• پریودهای نامنظم
• خستگی
• ضعف سیستم ایمنی

سخن پایانی:

BMI یکی از شاخص هایی است که به دلیل محاسبه آسان و ارزان، در مطالعات جمعیت شناسی سلامت مورد استفاده قرار گرفته است. اما این شاخص محدودیت های زیادی دارد و نمی تواند ملاک تشخیص وزن سالم یا اضافه وزن باشد.

در مای ژن پس از انجام آزمایش ژنتیک تغذیه و سلامتی، علاوه بر BMI، به طور رایگان آنالیز بادی کامپوزیشن جهت تعیین درصد چربی انجام می شود و سپس متخصص تغذیه علاوه بر در نظر گرفتن دور کمر، دور باسن، درصد چربی، سن و تمام شرایط شما، نقشه ژنتیکی را نیز برای تنظیم برنامه غذایی کاهش وزن و لاغری، یا عضله سازی یا افزایش وزن استفاده خواهد کرد. ممکن است ژن چاقی، ژن حساسیت به گلوتن یا ژن عدم تحمل لاکتوز داشته باشید که تمام فرآیند رژیم شما را تغییر بدهد. این رژیم غذایی بر اساس ژنتیک، اختصاصی برای شما خواهد بود.

 منابع

https://www.verywellfit.com/

https://www.liveandlovenutrition.com/

https://my.clevelandclinic.org/