شاید باورش سخت باشد، ولی در بدن ما و به خصوص در روده های ما، چند ترلیارد باکتری زندگی می کنند! این باکتری ها دو نوع خوب و بد دارند، هم می توانند باعث بیماری شوند و هم می توانند سلامتی را افزیش دهند. بعضی هم خنثی هستند و تاثیری زیادی بر ما ندارند.
محصولات پروبیوتیک چیست؟
پروبیوتیک به انواعی از باکتری گفته می شود که بعد از خوردن، باعث بهبود سلامتی و کمک به دران بیماری ها می شوند. البته بعضی پروبیوتیک ها قارچ های مفید هستند. پروبیوتیک ها هم از طریق مکمل (قرص، کپسول و پودر) و هم از طریق غذاها و خوراکی ها قابل مصرف هستند.
کپسول و داروی پروبیوتیک چیست؟
در شرکت های داروسازی، انواع خاصی از باکتری های مفید پرورش داده شده و به صورت ترکیبی یا تنها، در حالتی که بعد از ورود به روده بتواند رشد کند، بسته بندی می شوند. مکمل های پروبیوتیک تفاوت های مهمی با هم دارند که باعث می شود کاربرد و اثرگذاری آنها با هم فرق داشته باشد. فاکتورهای مهمی که هنگام انتخاب مکمل پروبیوتیک باید به آن ها دقت کرد عبارتند از:
- سویه های باکتری موجود درکپسول
- تعداد باکتری ها
- فرم محافظت و نگهداری از باکتری ها
چه چیز هایی پروبیوتیک دارند؟ لیست غذاهای پروبیوتیک طبیعی
- ماست
ماست یکی از قدیمی ترین پروبیوتیک های مورد استفاده انسان هاست. مایه ماست حاوی استارترهای پروبیوتیک (bifidobacteria و باکتری های لاکتیک اسید) است. البته باید دقت کنید! همه ماست ها حاوی پروبیوتیک نیستند، چون در پروسه تهیه بسیاری از ماست ها، باکتری های مفید از بین می رند. حتماً به برچسب روی ماست دقت کنید که آیا پروبیوتیک هست یا خیر. ماست پروبیوتیک بهترین منبع روزانه باکتری مفید به خصوص برای افرادی با عدم تحمل لاکتوز است.
- کفیر
کفیر فواید فراوانی دارد و در مطالعات برای درمان مشکلات گوارشی و عفونت ها استفاده شده است. کفیر را می توان در دوغ، ماست و نوشیدنی کفیر پیدا کرد. هم چنین می توانید تکه های کفیر را از عطاری تهیه کنید و با کشت دادن آن در شیر، برای خودتان نوشیدنی کفیر خانگی تهیه کنید.
- کمبوچا
کمبوجا یا کمبوچا نوشیدنی است که از تخمیر چای به دست می آید. اگر کمبوچای خانگی تهیه کنید، حاوی باکتری و قارچ های مفید است.
- شوری جات
سبزیجاتی که با کمی آب نمک در شیشه قرار داده می شوند به مرور زمان تخمیرشده و حاوی پروبییوتیک خواهند بود. دقت کنید که ترشی های حاوی سرکه پروبیوتیک نیستند! می توانید با خرد کردن کلم، گل کلم و سایر سبزیجات و ریختن آنها در شیش تمیز با کمی آب و نمک، بعد از 10 روز شوری پروبیوتیک داشته باشید. البته باید به میزان مصرف نمک خود دقت کنید و اگر حساسیت ژنتیکی به نمک دارید، ازاین خوراکی ها صرف نظر کنید.
مشاهده اطلاعات کامل در مورد تست ژنتیکی تغذیه و سلامتی مای ژن
- خیارشور و زیتون
خیارشور و زیتون تیمارشده در آب نمک هم حاوی باکتریهای پروبیوتیک هستن اما نباید به صورت روزانه از ان ها استفاده کرد، چون نمک زیادی دارند.
- بعضی پنیرها
پنیرهایی که حاوی استارتر باکتری باشند، یا پنیرهایی که فرآیند رسیدن آن ها طولانی است مانند چدار،گودا و موزارلای تازه، حاوی باکتری های پروبیوتیک هستند. البته پنیرهایی که رو آن نوشته شد “پروسس”، هیچ فایده ای ندارند و نباید مصرف شوند.
- غذاهای غیر ایرانی
کیمچی، میزو (میسو)، ساورکرات و تمف از انواع خوراکی های کره ای، ژاپنی و .. هستند که پروبیوتیک دارند.
فواید و موارد مصرف پروبیوتیک
قرص پروبیوتیک برای نفخ شکم، معده و یبوست
یکی از مهم ترین کاربردهای پروبیوتیک، سلامت دستگاه گوارش است. مطالعات نشان داده اند که مصرف طولانی مدت پروبیوتیک در کنار رژیم غذایی سالم، به درمان اسهال، نفخ، یبوست و سوء هاضمه کمک می کند. در درمان سندرم روده تحریک پذیر نیز انواع مکمل پروبیوتیک کاربرد دارد. بهترین باکتری ها برای درمان مشکلات گوارشی و یبوست، Lactobacillus Gasseri، Bifidobacterium Bifidum و Bifidobacterium Longum هستند.
- نمونه کپسول پروبیوتیک ایرانی خوب برای درمان یبوست و نفخ: مکمل بایو فلورا و پرودایجست
قرص پروبیوتیک برای لاغری
مطالعات گسترده ثابت کرده اند که باکتری های روده افراد لاغر و چاق باهم بسیار متفاوت است. یکی از درمان های نوین چاقی، تغییر باکتری های روده با مصرف پروبیوتیک مناسب است. برای مثال یک مطالعه نشان داد که افراد چاق با مصرف روزانه پروبیوتیک حاوی باکتری Lactobacillus gasseri به مدت 12 هفته، 8.5% از چربی شکمی خود را از دست دادند. همچنین Lactobacillus rhamnosus و Bifidobacterium lactis برای کاهش وزن و لاغری پروبیوتیک های موثری هستند. مصرف این پروبیوتیک ها به کسانی که ژن های چاقی دارند توصیه می شود.
- نمونه کپسول پروبیوتیک ایرانی خوب برای لاغری و کاهش وزن: پروواژ و مکسامین
قرص پروبیوتیک برای افسردگی، استرس و آلزایمر
ارتباط بین روده و مغز بسیار شناخته شده و مهم است. به طوری که دیده شده است با انتقال مدفوع از یک موش افسرده به موش سالم، موش دوم دچار افسردگی می شود. برای بیماری پارکینسون نیز همین مطالعات وجود دارد. مصرف منظم پروبیوتیک ها به بهبود خلق و خو، کاهش استرس و درمان آلزایمر و پارکینسون کمک می کند.
- نمونه کپسول پروبیوتیک ایرانی خوب برای درمان افسردگی و بیماری های مغزی: مودامین، فمی لاکت توپلاس
مضرات ماست پروبیوتیک
ماست پروبیوتیک، به طور کلی، برای اکثر افراد بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود.
با این حال، برخی عوارض جانبی احتمالی وجود دارد که باید از آنها آگاه باشید:
- مشکلات گوارشی: برخی افراد ممکن است بعد از مصرف ماست پروبیوتیک دچار نفخ، گاز، اسهال یا یبوست شوند. این عوارض جانبی معمولاً خفیف و موقتی هستند.
- عفونت: در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، پروبیوتیک‌ها ممکن است باعث عفونت شوند.
- واکنش‌های آلرژیک: در موارد نادر، افراد ممکن است به پروبیوتیک‌ها یا سایر مواد تشکیل‌دهنده ماست پروبیوتیک آلرژی داشته باشند.
نکات مهم:
- اگر برای اولین بار است که ماست پروبیوتیک مصرف می‌کنید، با مقدار کم شروع کنید و به تدریج آن را در طول چند روز افزایش دهید.
- اگر سابقه مشکلات گوارشی دارید، قبل از مصرف ماست پروبیوتیک با پزشک خود صحبت کنید.
- اگر سیستم ایمنی ضعیف دارید، قبل از مصرف ماست پروبیوتیک با پزشک خود صحبت کنید.
- اگر آلرژی غذایی دارید، قبل از مصرف ماست پروبیوتیک، لیست مواد تشکیل‌دهنده آن را به دقت بررسی کنید.
در صورت مشاهده هرگونه عوارض جانبی بعد از مصرف ماست پروبیوتیک، مصرف آن را متوقف کنید و با پزشک خود صحبت کنید.
سایر کاربردهای مکمل پروبیوتیک:
- کاهش التهاب برای درمان بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید، اندومتریوز و MS
- کاهش کلسترول و چربی خون. کسانی که حساسیت ژنتیکی به چربی دارند بهتر است پروبیوتیک مناسب مصرف کنند.
- بهبود عملکرد سیستم ایمنی و پیشگیری از کرونا، سرماخورئگی و آنفولانزا
- درمان و پیشگیری از عفونت های واژن در بانوان، به ویژه بعد از مصرف آنتی بیوتیک
- جوانی و سلامت پوست، کاهش اگزما، آکنه (جوش صورت) و سایر مشکلات پوستی
- جلوگیری از پیری، زیرا پروبیوتیک ها باعث افزایش طول عمر می شوند
بهترین مکمل و قرص پروبیوتیک در ایران
همانطور که گفته شد هرکدام از انواع باکتری های پروبیوتیک برای کاربرد خاصی استفاده می شوند و نمی توان یک مکمل را به عنوان بهترین یا قوی ترین پروبیوتیک معرفی نمود. همچنین مقدار مصرف نیز در اثرگذاری پروبیوتیک موثر است. از طرفی برای اینکه بدانید چه میزان باکتری پروبیوتیک در هر کپسول وجود دارد، آیا باکتری ها زنده هستند یا خیر و کیفیت تولید هر مکمل چقدر است، بهتر است با متخصص مشورت کنید. از کپسول های پروبیوتیک خوب موجود در ایران می توان به پرودایجست، فمی لاکت و بایو فلورا اشاره کرد. می توانید بعد از انجام آزمایش تغذیه و سلامتی مای ژن، در نسخه مکمل های اختصاصی خودتان، پروبیوتیک مناسب خودتان را داشته باشید.
بهترین قرص پروبیوتیک خارجی
در حال حاضر پروبیوتیک خارجی در داروخانه ها وجود ندارد.
تداخلات دارویی کپسول پروبیوتیک
مصرف همزمان آنتی بیوتیک ها و پروبیوتیک می تواند اثربخشی پروبیوتیک ها را کاهش دهد، لذا توصیه می شود که حداقل با فاصله زمانی 2 ساعت از یکدیگر مصرف شوند.
منع مصرف پروبیوتیک
در صورت داشتن هریک از موار زیر، قبل از مصرف پروبیوتیک باید با پزشک مشورت کنید:
- نقص سیستم ایمنی و ایدز
- استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی و کورتون ها
- شیمی درمانی
- استفاده از کاتتر وریدی
- ابتلا به بیماری دریچه قلب
- کولیت اولسراتیو فعال
- سندرم روده کوتاه
- وجود علائم عفونت (مانند تب، استفراغ، اسهال خونی و درد شکمی شدید)
- هر گونه سابقه حساسیت دارویی یا غذایی
- پانکراتیت حاد
- بارداری و شیردهی: استفاده از پروبیوتیک ها در دوران بارداری و شیردهی معمولا ایمن است، اما بهتر است مصرف آن با مشورت پزشک صورت گیرد.
عوارض مکمل و قرص پروبیوتیک
سویه های پروبیوتیکی مورد استفاده در این محصول ایمن هستند. بسیاری از پروبیوتیک ها به عنوان عوامل safe و امن توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، اروپا، ژاپن و ایران تایید شده اند. پروبیوتیک ها به خوبی تحمل می شوند ولی ممکن است در بعضی از بیماران ایجاد نفخ کنند که معمولا با ادامه مصرف برطرف می شود. در صورت ادامه یا تشدید این عارضه، می بایست به پزشک یا داروساز اطلاع داده شود
در موارد نادر ممکن است حساسیت و مشکلات جدی به وجود بیاید. در صورت مشاهده علائم عفونت (مانند تب بالا، لرز و سرفه پایدار) و یا واکنش های آلرژیک نظیر راش پوستی، خارش، کهیر، تورم صورت، سرگیجه شدید، سرفه، تنگی قفسه سینه و مشکل تنفسی، بلافاصله به پزشک یا داروساز اطلاع دهید
قیمت قرص پروبیوتیک
قیمت مکمل های پروبیوتیک با توجه به نوع، برند و تعداد آن متفاوت است. می توانید قیمت آن را در داروخانه های آنلاین مشاهده کنید.
نحوه مصرف و بهترین زمان مصرف قرص پروبیوتیک
اکثر مکمل ها بهتر است 1 الی 2 بار در روز، بعد از غذا مصرف شوند. اما برای اطمینان باید به بروشور داخل جعبه یا به نسخه پزشک تان مراجعه کنید.
منابع:
https://www.health.harvard.edu/